Aldus Huxley – Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος (Brave New World)
Είδος: Μυθιστόρημα Επιστημονικής φαντασίας
Γράφει ο Πρόδρομος Doe
Υπάρχουν δεκάδες γνώμες, απόψεις, φιλοσοφίες για το πώς θα έπρεπε να είναι ο ιδανικός κόσμος. Οι περισσότερες όμως, συγκλίνουν στην προοπτική ενός ειρηνικού περιβάλλοντος, που ο καθένας θα έχει αυτά που θέλει και αυτά που του αξίζουν. Δεν πηγαίνει εύκολα το μυαλό μας πως ίσως, ίσως αυτές οι απαιτήσεις είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση. Ίσως το ένστικτο μας είναι υπαίτιο για τους πολέμους, για την προσπάθεια να κυριαρχήσουμε επάνω στον άλλον ακόμα και στα πιο αμελητέα πράγματα της καθημερινότητας μας: ένα παρκάρισμα, μια θέση στην ουρά μιας δημόσιας υπηρεσίας, ένα αμφίβολο σφύριγμα ενάντια στην ποδοσφαιρική μας ομάδα. Ή μάλλον κάποιος το σκέφτηκε, έγραψε γι’ αυτό και είπε ίσως την πιο άσχημη αλήθεια: πως αν θέλουμε έναν ειρηνικό και ασφαλή κόσμο, θα πρέπει να απεκδυθούμε τα συναισθήματα μας και την προσωπική βούληση.
Spoiler Alert!
Ακολουθούν εκτενείς αποκαλύψεις για την υπόθεση. Όσοι θέλουν να μη μάθουν το ελάχιστο, ας μη προχωρήσουν παρακάτω πριν διαβάσουν το βιβλίο.
Ο Huxley, αναλαμβάνει από τις πρώτες σειρές του πρώτου κεφαλαίου, να σε βάλει στον κόσμο του. Ξέρει πως θα είναι δύσκολο να τον κατανοήσεις, μιας και αποτελεί κάτι ολότελα ξένο με τα εγγενή στερεότυπα. Για τον λόγο αυτό γίνεται εξαντλητικός σαν μια ψυχρή εγκυκλοπαίδεια. Σου μιλάει για την Ιστορία της Γης, που χωρίζεται πια σε μ.Φ. και π.Φ. (η εποχή πριν τη βιομηχανική επανάσταση του Henry Ford και μετά). Για τις αλλαγές που έχουν γίνει εδώ και πολλές γενιές (βρισκόμαστε στο έτος 632 μ.Φ. ή 2540 με τη δική μας μέτρηση της χρονολογίας): Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των πολιτών. Οι “Άλφα” είναι οι ευγενείς του πλανήτη. Αυτοί που είναι επιφορτισμένοι με τις πιο σημαντικές δουλειές και φυσικά με τη διακυβέρνηση. Η κλίμακα φτάνει μέχρι τους “Έψιλον“, που είναι το εργατικό δυναμικό για τις δουλειές που θεωρούνται οι πιο ευτελείς.
Τα παιδιά δεν γεννιούνται (για να μην έχουν οι μητέρες την επώδυνη εμπειρία της κύησης) αλλά επωάζονται χωρίς να ξέρει κανένα από αυτά ποιοι είναι οι γονείς του και έτσι να μη δένονται συναισθηματικά. Καθώς μεγαλώνουν υποβάλλονται σε υπνοθεραπεία όπου κάθε βράδυ ακούν χιλιάδες φορές συγκεκριμένα μηνύματα που μπορεί να αφορούν τη μελλοντική τους ζωή ή την κάστα τους. Αν π.χ. είναι Έψιλον, θα πρέπει να εμπεδώσουν πως είναι χαρούμενοι που βοηθάνε με την εργασία τους την κοινωνία. Πως είναι επιτρεπτό να συνδιαλέγονται μόνο με όμοιους τους και αυτή είναι η τελειότερη ζωή που θα μπορούσαν να έχουν. Το έμβλημα του Παγκόσμιου Κράτους είναι: “ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ, ΠΑΝΟΜΟΙΟΤΗΤΑ, ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ”. Και τα έχουν πετύχει όλα στην εντέλεια.
Ο Ήρωας
Ο ήρωας μας (δεν τον λες και μας αλλά αυτός είναι, τι να κάνουμε), ο Μπέρναρντ Μαρξ, είναι ένας Άλφα που μεγάλωσε κάπως δυσλειτουργικά. Δεν πιστεύει στο σεξ ως πράξη ευχαρίστησης και μόνο, μιας και αυτό είναι πια το σεξ και κανένα αρσενικό ή θηλυκό δεν δεσμεύεται με σχέσεις, γάμους ή λοιπές εξαφανισμένες νοοτροπίες. Τρέφει κάποια ανεξήγητα αισθήματα για μία Άλφα, τη Λενίνα, που παρουσιάζει και αυτή περίεργη συμπεριφορά. Είναι περίεργος για την χρησιμότητα πολλών λειτουργιών του Παγκόσμιου Κράτους και συγκεκριμένα το “Επωαστήριο και Κέντρο Διαμόρφωσης Ανακλαστικής Συμπεριφοράς Κεντρικού Λονδίνου” όπου εργάζεται.
Η περιέργεια αυτή, αφού τον σπρώχνει σε διαφωνίες με συναδέλφους, ανώτερους και τον ίδιο του τον πόθο, τη Λενίνα, αποφασίζει να ταξιδέψει στο μοναδικό μέρος που υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ζούνε με τις παλιές αξίες και τους απαρχαιωμένους τρόπους. Οι “Άγριοι“, όπως τους λέει η υπόλοιπη κοινωνία, αποτελούν κοινότητες που ζούν σε ανοιχτά πάρκα, ότι κοντινότερο μπορεί να βρει κάποιος για να πει πως ζει κοντά στη φύση. Θυμίζουν ινδιάνους που έχουν στην διάθεση τους ελάχιστα πράγματα για να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη. Δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, αρρωσταίνουν, πονάνε όταν γεννάνε με τον παραδοσιακό τρόπο, μάχονται μεταξύ τους και γερνάνε.
-Α, ναι, λησμόνησα να σας πω πως στον “Μεγάλο Θαυμαστό Κόσμο” οι άνθρωποι δεν χάνουν ποτέ τη νεανική τους φρεσκάδα. Τη διατηρούν μέχρι κάποια ηλικία, και όταν αυτό δεν είναι πια δυνατό, τους πάνε για ευθανασία!-
Ο Μαρξ και η Λενίνα θα γνωρίσουν μια Μητέρα που ήρθε από τον Καινούργιο Κόσμο (ή καλύτερα την έστειλαν) και θέλει να επιστρέψει σε αυτόν και τον γιο της, που ο Μαρξ πιστεύει πως μπορεί να τον πάρει μαζί του στην επιστροφή.
Ο Επίλογος
Τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου είναι καταιγιστικά. Δεν αξίζει να σας αποκαλύψω τίποτα, αλλά μιλάμε για μερικές από τις πιο απαισιόδοξες σελίδες που έχουν γραφτεί στην ιστορία της λογοτεχνίας (άλλωστε το βιβλίο περιλαμβάνεται σε όλες τις λίστες με τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά έργα του 20ου αιώνα). Ιδιαίτερα ο διάλογος του Μαρξ, στο τέλος, με τον Ελεγκτή της Δυτικής Ευρώπης (ας πούμε ενός εκ των δυνατότερων ανδρών του πλανήτη) είναι μια αποκάλυψη για τη φύση του ανθρώπου και η τελευταία σελίδα του βιβλίου: μια παραίτηση ή μια προειδοποίηση;
Η πρόταση “Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος” (Brave New World) είναι παρμένη από τα λόγια της Μιράντα στην “Τρικυμία” του Σαίξπηρ. Κι ενώ εκεί ειπώθηκαν για να παινέψουν τους μελλοντικούς κόσμους, εδώ χρησιμοποιούνται ειρωνικά, για να περιγράψουν μια ουτοπία που δεν σκεφθήκαμε πως μπορεί να πάει στραβά. Η ερώτηση του Huxley είναι μάλλον απλή αλλά όχι απλοϊκή: ειρήνη και ευημερία ή ελευθερία και συναίσθημα.
Ναι, ξέρω πως είναι πολύ άσχημο να μην μπορούν να μπούνε όλες αυτές οι λέξεις στην ίδια πλευρά, αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει το ανθρώπινο είδος να κάτσει να σκεφθεί και να κατανοήσει τον εαυτό του. Και έχοντας πια αυτή τη γνώση, να κάνει τις απαραίτητες βελτιώσεις χωρίς να θελήσει να αλλάξει τη φύση του.
Ο παράγοντας “άνθρωπος”
Κάθε Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος που γεννάται κάθε μέρα, είναι προσπάθεια για να δημιουργηθεί η ουτοπία που ευημερεί μόνο μέσα στα μυαλά των εμπνευστών της. Ο παράγοντας άνθρωπος χαρακτηρίζεται αμελητέος. Αλλά αν ο κομουνισμός, η δημοκρατία, ο σοσιαλισμός, η αναρχία, δεν προδίδεται πρώτα από τους ανθρώπους, τότε γιατί συνεχώς αποτυχαίνουν;
Ο Huxley είπε, ναι, μπορούμε να πετύχουμε αν αφαιρέσουμε τον άνθρωπο. Και τον αφαίρεσε. Μας αρέσει; Φυσικά και όχι.
Ωραία, ποια είναι τότε η εναλλακτική μας λύση;
ΕΞαιρετικό!!!