Η Αγριόπαπια – Ε. Ίψεν

“Η Αγριόπαπια”

είναι θεατρικό έργο με πέντε πράξεις του θεατρικού συγγραφέα και σκηνοθέτη

Ερρίκου Ίψεν – (Βιογραφία)

Συγκαταλέγεται στα πιο διάσημα έργα του Σκανδιναβού δραματουργού. Θεωρείται το πρώτο σύγχρονο αριστούργημα στο είδος της ιλαροτραγωδίας. Η Αγριόπαπια και το Ρόσμερσχολμ φαίνεται συχνά στις εκτιμήσεις των κριτικών να ανταγωνίζονται για την κορυφαία θέση μεταξύ των έργων του Ιψεν.

Οι πράξεις

Η πρώτη πράξη αρχίζει με ένα δείπνο, που διοργανώνει ο Χόκον Βέρλε, πλούσιος έμπορος και βιομήχανος. Στη συγκέντρωση παρευρίσκεται ο γιος του, Γκρέγκερς Βέρλε, που επιστρέφει μετά από χρόνια στο πατρικό του, μετά από μια αυτοεπιβληθείσα εξορία. Εκεί μαθαίνει την τύχη ενός πρώην συμμαθητή του, του Χγιάλμαρ Εκνταλ. Ο Χγιάλμαρ παντρεύτηκε τη Γκίνα, νεαρή υπηρέτρια των Βέρλε. Ο παλιότερος Βέρλε είχε προσφέρει στο Χγιάλμαρ ένα σπίτι και επάγγελμα, ως φωτογράφου. Ο Γκρέγκερς, του οποίου η μητέρα πέθανε πιστεύοντας ότι η Γκίνα και ο Χόκον είχαν σχέση. Έξοργίζεται με τη σκέψη ότι ο παλιός του φίλος ζει μια ζωή χτισμένη πάνω σε ένα ψέμα.

Οι υπόλοιπες τέσσερις πράξεις διαδραματίζονται στα διαμερίσματα του Χγιάλμαρ Εκλαντ…

Υπόβαθρο

Όπως σε πολλά από τα έργα του Iψεν, οι χαρακτήρες βασίζονται ή ονομάζονται από τα μέλη της οικογένειάς του.(σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό). Ο χαρακτήρας του Γέρο Εκνταλ θεωρείται από τους περισσότερους μελετητές του Iψεν ως ένα από τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά πορτρέτα του πατέρα του, Κνουντ Ίψεν. Ο Ίψεν είχε προηγουμένως απεικονίσει τον πατέρα του ως “Γιον Γκυντ” και “Ντάνιελ Χέιρε”. Η κρίση του γιου για τη σπατάλη του πατέρα του ήταν τόσο σκληρή όσο και και πικρή. Ωστόσο στο χαρακτήρα του Γέρο Εκνταλ ο ποιητής κοιτάζει τον πατέρα του, «τον καημένο Κουντ Ίψεν, με συγκαταβατικό και συμπονετικό τρόπο».

Σύμφωνα με το μελετητή του Ίψεν, Γιον Νίγκαρντ, ο χαρακτήρας του Γκρέγκερς Βέρλε αντιπροσωπεύει το πνεύμα της οικογένειας Πάους και του Ανω Τέλεμαρκ. Ένα ευρύτερο θέμα που βρίσκεται σε πολλά από τα έργα του. Ο Νίγκαρντ επισημαίνει ότι το Χεϊνταλσβέρκετ, όπου ο Ω Βέρλε έζησε για χρόνια, είναι μια προφανής αναφορά στο Ανω Τέλεμαρκ και ειδικά στο Χέινταλσμο. (ο πρόγονος του Ίψεν Πάουλ Πάους είχε την Ξύλινη Εκκλησία του Χέινταλσμο).

Ο χαρακτήρας της Χέντβιγκ πήρε το όνομά του από την οικογένεια Πάους, όπου το όνομα αυτό είχε μεταδοθεί για γενιές. Πιο συγκεκριμένα από τη γιαγιά του Ίψεν, Hed vig Paus και την αδελφή του, Χέντβιγκ Ίψεν.

Το πρότυπο του Ίψεν για τη Χέντβιγκ, ειδικά η εξωτερική της εμφάνιση, ήταν μια 13χρονη Γερμανίδα, που κατοικούσε στην Ιταλία. Τη γνώρισε στο Γκόσενσας του Νότιου Τυτόλου το καλοκαίρι του 1884, η Μάρθα Κοπφ (γεννημένη το 1870), κόρη του γλύπτη Γιόζεφ φον Κοπφ, που ζούσε στη Ρώμη. Ο Ίψεν έγραψε σε μια επιστολή προς τον γιο του Σίγκουρντ: “Ο Γερμανός γλύπτης, καθηγητής Κοπφ από τη Ρώμη, έχει μαζί του μια 13χρονη κόρη. Είναι το πιο εξαιρετικό πρότυπο για τη Χέντβιγκ που θα μπορούσα να ευχηθώ. Είναι όμορφη, έχει ένα σοβαρό πρόσωπο και προσωπικότητα, και είναι λίγο άπληστη. ” Υπάρχει μια προτομή της Μάρθας Κόπφ από τον μετέπειτα σύζυγό της Ούγκο Μπέρβαλντ.

Πολιτικό Υπόβαθρο

Ο Ρόμπερτ Φέργκιουσον σημειώνει ότι η Αγριόπαπια δεν ήταν εύκολη για τον Ίψεν. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής της η Νορβηγία χαρακτηριζόταν από πολιτική αναταραχή και από την εθελοντική εξορία του στη Ρώμη ο Ίψεν ανησυχούσε ότι «η δύναμη ενός οικείου, προσωπικού παιχνιδιού όπως η Αγριόπαπια θα μπορούσε να πνιγεί μέσα στην πολιτική συζήτηση για την εισαγωγή του κοινοβουλευτικού Νορβηγία”. Μετά από μια επίσκεψη στη Ρώμη την άνοιξη του 1884 ενός νεαρού συγγενή του, του (αργότερα Κόμη) Κρίστοφερ Πάους, από τον οποίο ήθελε να ακούσει νέα σχετικά με την οικογένειά του στο Σίεν, ο Iψεν δήλωσε ότι “γράφει με πλήρη δύναμη.”